Illusie van vrije wil?

Al jaren lang ben ik gefascineerd door het principe van ´de vrije wil´. Het is een filosofisch vraagstuk van het eerste uur. Ik geloof dat ik het bestaan van de vrije wil in twijfel trek, als dat ik de illusie ervan betwijfel. Net als dat ik volgens mij van nature een pessimist ben die zichzelf met vallen en opstaan het optimisme aan heeft geleerd, probeer ik dit standpunt onderuit te halen door steeds weer nieuwe inzichten en theorieën er tegenaan te gooien, en ga ik met mezelf in debat. Ik weiger namelijk te geloven dat de vrije wil een illusie is. Het klinkt zo hopeloos. Waar zou je je nog voor inspannen. Persoonlijke ontwikkeling, allemaal onzin, tijd-, energie- en geldverspilling. Een aantal jaar geleden was ik er van overtuigd dat de eigen wil een illusie was. Ik had me er bij neergelegd, bij het feit dat je lot min of meer vast lag. Het neigde naar fatalisme, en het resultaat was dan ook een nogal grimmige berusting in het feit dat ik dus geen invloed had op mijn lot.



Mooi, dan hoef ik dus me ook niet in te spannen of moeilijke of spannende dingen te doen. Angsten onder ogen komen? Niet nodig, heeft toch geen zin. Dit vond denk ik zijn oorsprong in de levensfilosofie ‘die een dubbeltje is zal nooit een kwartje worden’, en meer van dat soort one-liners van degene die ook niet graag uit zijn comfortzone stapt, uit angst verstoten te worden door andere comfortzone bewoners, of uit angst om te falen. Ook komt het voort uit een plotseling besef wat me soms overkomt, dat al mijn inspanningen en worstelingen ten spijt, ik nog geen centimeter opgeschoten lijkt te zijn. Of dat het blijkt dat ik in cirkeltjes aan het ploeteren ben. Gelukkig heb ik in plaats van bij de pakken neer te gaan zitten, een keer bedacht om me een kompas aan te schaffen. Er zijn nog een heleboel andere visies op dit gebeuren bovendien, en ik blijf er een beetje tussen navigeren. Je wil, het actuele handelen, wellicht niet. De basis die achter het handelen ligt, denk ik wel.

Met het volgende citaat van Swami Vivekananda wil ik wel gaan varen de komende tijd:

"Het is de lafaard en de gek die zegt, dit is zijn lot. Maar het is de krachtige persoon die opstaat en zegt, ik zal mijn eigen lot bepalen".